Kao nezavisni kandidat na opštinskim izborima 2016. bio sam viđen i kritikovan kao neko ko “uzima glasove ljevici”. Iako “ljevica” ni onda nije nastupila zajedno i sa zajedničkim kandidatom, nisu oklijevali da nakon izbora, i pored svoje nesloge, jednoglasno optuže mene za gubitak opštine Centar koja “vrijedi kao deset drugih”.

Na parlamentarnim izborima 2018. sam pristupio SDP-u kao partiji iz koje su se “odronile” druge partije koje se predstavljaju kao građanska ljevica. Pristupio sam ne bi li reformisali SDP i učinili ga okosnicom buduće “ujedinjene ljevice”. Radi toga sam bio više nego sretan kada je formiran tzv. “BH blok” nakon izbora, blok koji predstavlja tu ujedinjenu građansku ljevicu, a koji sebični “ljevičarski” lideri nastoje predstaviti nerelevantnom pojavom u trci za pozicijama i izbornim plijenom.

UJEDINJENA LJEVICA

Iako se radi o socijaldemokratskoj partiji, a ne demokratskim socijalistima, ili slobodarskim (liberterskim) socijalistima (kojima lično naginjem), smatrao sam da je vrijeme da se svi ljevičari ujedine u jednu političku snagu koja bi se suprostavila konzervativnoj klero tj. klepto, tj. etnonacionalističkoj desnici, i zato sam ličnim primjerom javno pokazao to uvjerenje stupajući u SDP. Ocijenio sam da SDP ima elemente urbane, progresivne ljevice, da je to jedna građanska i mirotvorna partija čiji je cilj pomirenje ovdašnjih naroda i reintegracija našeg društva, za razliku od etnonacionalista, lokal-patriota, ruralnih reakcionara, ideologa “krvi jezika i tla” koji drže svoje ratne busije i forsiraju segregaciju slijedeći moto “zavadi pa vladaj”. Mislio sam, dakle, da se radi o istinskim antifašistima koji su svjesni činjenice da su djeca rođena u ovom mileniju stasala za glasanje i da to biračko tijelo interesuje budućnost, internacionalizam; vjerovao sam da je to partija koja će im tu budućnost, ako ništa drugo – nacrtati, skicirati, osmisliti, koncipirati – koja će im dati barem jasnu ideju kako budućnost BiH treba da izgleda.

SDP sam zamislio kao takvu, novu preporođenu, progresivnu partiju koja je u stanju prvo sama prevazići ratnu traumu, a potom izvesti i čitavo društvo iz nje; ako ne to, a ono barem osigurati da nove generacije ne budu žrtvama ratnih trauma njihovih roditelja, već da im pruži neko utočište i platformu, da ta napredna omladina, zajedno sa naprednim intelektualcima, umjetnicima, profesorima, sportistima, kosmopolitskim internacionalistima, izvuku ovo društvo iz regresije.

Predlagao sam i nudio materijalnu, stručnu, svaku pomoć da prazne prostore SDP-a u Opštini Centar preuredimo u omladinske klubove, čitaonice ljevičarske literature; da u njima naslikamo murale sa portretima značajnih autora i aktivista evropske ljevice: Roze Luksemburg, Gramšija, Kropotkina i mnogih drugih koje je “zvanični komunizam” često izostavljao možda zato što su bili previše civilno, građanski, naučno ili filozofski nastrojeni; portrete današnjih lidera ljevice u SAD i Evropi, da znamo od kuda potičemo i kuda idemo, da nismo sami na svijetu, izolovani u ovoj intelektualno i idejno zaostaloj zemlji, u ovoj koloniji, protektoratu dubokih etničkih i vjerskih podjela karakterističnih za nerazvijeni svijet.

Svašta sam planirao i dogovorio – ali ništa od toga.

SDP je svo vrijeme posve apsorbovan jednim jedinim ciljem, a to su profesionalne pozicije u državnom sektoru. Djelovanje u društvu kao da nije prioritet ove partije. Širenje progresivnih ideja ne predstavlja im izazov. To vide kao neku “kulturno-umjetničku sekciju”, neku minornu aktivnost. Zato SDP teško da može djelovati pozitivno i progresivno u svim dijelovima BiH.

Ne vodi se reformom društva, reintegracijom društva, već samo reformskom agendom države i njenih institucija.

SDP još uvijek nema razvijenu jasnu antiratnu retoriku pomirenja da bi predstavljao opoziciju ratobornim i ratnohuškačkim etnonacionalistima. Naprotiv, on kao da se utrkuje s njima u tome ko je militantniji.

Antifašizam u SDP-u nije definisan do kraja.

---

Prošle godine sam svjedočio izletu na Sutjesku na kojem je jedan demobilisani borac puštao muziku preko zvučnika sa svog telefona. Kada smo stali da odmorimo i popijemo kafu vozač ga je molio da ugasi muziku jer je ovaj, kako sam shvatio, puštao neke borbene pjesme iz posljednjeg rata nastojeći da isprovocira “četnike”. Vozač se plašio da ne dođe do nekog incidenta. Kasnije je, kraj Sutjeske hladne vode, lik smarao sa Cecom.

---

Ja ne mislim da SDP treba biti partija koja provocira isključivo srpski ili hrvatski nacionalizam sa pozicije bošnjačkog. Ako već insistira na antifašizmu i antinacionalizmu, onda bi trebala imati pune ruke posla boreći se protiv nacionalizma “najbrojnijeg naroda” i daleko od toga da bi pomišljala na koaliciju sa njegovim fašisoidnim ideolozima.

Ja zamišljam partiju koja ujedinjuje progresivne građane i miri narode, partiju koja govori o miru, pomirenju, reintegraciji društva, ljubavi, zajedništvu, bratstvu i jedinstvu. To je jedina istinska opozicija ovom režimu. Jedina istinska “kontra”.

SDP se šepuri antifašizmom koji prelazi u apstrakciju. To je nekakav ritualni fetišizam antifašizma, a ne aktualni antifašizam koji bi morao prepoznati savremene kripto-fašiste i njihove fašisoidne tendencije ne samo kod Srba i Hrvata, kod “četnika” i “ustaša”, kod Dodika i Čovića, po navici i inerciji, već i u Bošnjaka, kod raznih klerofašističkih ekstrema koji se posljednjih godina bude i gomilaju. Tim više što se radi o tzv. “najbrojnijem narodu” – ta pojava je opasnija.

SDP se plaši suočiti s tim elementima, s tim tendencijama. Plaši se priznati ih, primiti ih k znanju, a kamoli raskrstiti s njima u svojim redovima.

SDP žmiri na desno oko zarad podrške, zarad glasova. Pravi kompromis s njima i kompromituje ideju. Na drugoj strani gubi istinske napredne mlade ljevičare i savremene urbane antifašiste.

EPILOG

Mislim da 16. marta GO SDP-a mora razlučiti i odlučiti kuda i kojim putem će krenuti.

Onako kako presudi meni – presudiće i sebi.

Ja se nadam da neće biti mlaki, već da će biti hrabri i izbaciti iz partije nekog od nas. Ili mene, ili agente SDA. Nemam ništa protiv “kompromisa” da zajedno letimo van i ja i Bijedić, i Lazović, i Lagumdžija, i Pejanović i svi oni koji koketiraju sa “narodnjacima”, konzervativcima i reakcionarima. Tim bi moja “misija” u SDP-u bila završena. Oslobodio bih ga od “farizeja” za mlađe, jače i progresivne snage koje bi pokrenule istinsku reformu ljevice u skladu sa potrebama vremena i internacionalnim zbivanjima i privukle naprednu omladinu u takvu renoviranu partiju.

Ja znam da sam slobodarski socijalista, više nego demokratski, i znam da su moja uvjerenja bliža radikalnoj, ekstremnoj slobodarskoj progresivnoj ljevici, međutim bez takvog krila čija je zadaća da zategne zahtjeve, da insistira na slobodi i progresu – ne bi se sa ekstremnom desnicom nikada našli na pola puta u građanskom centru. To “pola puta” bi uvijek bilo u njihovoj etnonacionalnoj, reakcionarnoj, konzervativnoj, neoliberalnoj avliji kojoj se moramo prilagođavati.