Reakcionarizam je više nego prisutan u ovdašnjem društvu. To se vidi po rastućem revanšizmu i historijskom revizionizmu čak tri decenije nakon pada samoupravnog socijalizma.

Reakcionarizam je glasan i protivan progresu. Ispoljava se i kroz konzervativnu revoluciju.

Reakcionari žele povratak na prethodno stanje (status quo ante), povratak na stari režim (ancien regime): hijerarhijsko društvo vlastele na vlasti i poslušnih sluga i kmetova koji porezima finansiraju životni stil i privatne biznise etnonacionalne elite.

Žele velike klasne razlike, žele oživjeti feudalizam i aristokratske privilegije, a veliki su protivnici napretka slobode i jednakosti, modernizacije, industrijalizacije, republikanizma, liberalizma i socijalizma.

Oni nastoje polako ukloniti sve tragove istorijskog progresa koje je društvo imalo posljednjih stotinu godina, sve ekonomske, političke, pa i kulturne promjene koje su se desile u društvu tokom Moderne. Stoga su i antimodernisti.

Žele poništiti istoriju, emancipaciju žena, manjina, klasnu borbu, urbanizaciju, građansko društvo i kulturu te ponovno uspostaviti nekadašnji, “birvaktilni” društveni i politički režim koji oni zamišljaju, romantiziraju ili idealiziraju kao “bogomdan” i jedini ispravan.

Reakcionari su suprotnost progresivizmu. Oni su suprotnost prosvjetiteljskom slobodarstvu. Zagovornici su uklanjanja svih revolucionarnih tekovina. Oni su kontrarevolucionari.

Reakcionarizam se vezuje uz politički spektar desnice. Reakcionari se smatraju bliskim konzervativcima, ali se od njih razlikuju radikalizmom svojih stavova i insistiranjem na povratku na staro (umjesto očuvanja trenutnog “status quo”). Reakcionari su pojedinci, organizacije i pokreti čiji se stavovi smatraju nazadnim ili prevaziđenim.

Reakcionari među nama

Oni sve međuljudske i institucionalne odnose razumijevaju kroz dominaciju, kroz vertikalu moći, tumače ili pretvaraju u odnos sluge i gospodara. Kao da svjesno odbacuju koncept i mogućnost jednakosti, ili pak ne posjeduju intelektualni kapacitet da ga pojme. Možda se radi o nedostatku empatije ili emotivne inteligencije, o traumi nedostatku pažnje, nježnosti ili ljubavi u djetinjstvu, a možda je sve to zapravo psihosocijalna klima koja pokreće, koju proizvodi i podrazumijeva svako hijerarhijsko društvo.

Jer čak i u ranoj mladosti takvi nemaju “raju”, ne traže sebi jednake, ne razvijaju ravnopravan, zdrav individualni odnos sa drugima, već djeluju kroz ulogu, kroz poziciju u društvu (ili družini) instinktivno tražeći sebi slugu ili pak gospodara. Servilni i snishodljivi isprva, ako naiđu na nekog ko ne prihvata ulogu njihovog gospodara već insistira na jednakosti, vide to kao slabost i brzo “zajašu” penjući se u svojoj glavi na društvenoj ljestvici.

Na isti način shvataju i odnos prema ženi. Za njih, brak je institucija koja legalizuje odnos muškarca i žene kao odnos gospodara i roba. Potvrdu svoje dominacije i takvog bračnog odnosa pronalaze u “vjerskoj tradiciji”. Za novčanu naknadu provincijalni kler potvrđuje i promoviše ovakav odnos sile i moći (a ne ljubavi) u čitavom društvu.

Sama porodica je ustrojena hijerarhijski. Djeca su često posve obespravljena. Djeca “moraju da slušaju” i rigidan pristup ovakvom odgoju, braku i porodici često vodi do epidemije porodičnog nasilja, odražava se na psihosocijalnu klimu u čitavom društvu, u obrazovnim institucijama gdje svjedočimo eskalaciji vršnjačkog nasilja.

Naravno da iz ovakvih porodica, ovakve kulture i ovakvih uslova teško izlaze oni koji razumiju ili su u stanju razviti moderno, slobodno, građansko društvo jednakosti, osim kada se radi o prosvijetljenim i slobodoumnim pojedinkama i pojedincima koji upravo zbog svog iskustva, svog svjedočanstva tom tlačiteljskom, dogmatskom, autoritarnom društvenom poretku postaju lideri slobodarskog progresa.

To su reformatori društva, prosvijetljeni revolucionari. Oni su za slobodu i jednakost, za solidarnost, a ne za tlačenje, porobljavanje i eksploataciju.

Čime se reakcionari bave?

Reakcionari razumiju samo tradicionalne odnose koje je dominantna grupa u prošlosti razvila i uspostavila u tradicionalnom hijerarhijskom društvu prema robu, kmetu ili ženi, ili djeci, uspostavljajući hegemoniju kulture po kojoj ovi moraju da šute i trpe da bi im se oprostilo. (Najčešće moraju da trpe svoje nadređene, svoje zemaljske gospodare, establišment, elitu, muževe, roditelje, uglavnom radi toga što je to običaj tj. tradicija koja obećava nagradu poslušnima, na ovom ili onom svijetu.)

To su, kako vidimo, sve ostaci tradicionalnog hijerarhijsko društva u kojem nema slobode i jednakosti svih, već postoje nadređeni i podređeni; ostaci društva velike nejednakosti, siromaštva i zaostalosti.

Društvena reforma i revolucija podrazumijevaju promjenu, progres, emancipaciju, oslobođenje iz navedenih društvenih odnosa, no reakcionari nastoje vratiti i ponovo utvrditi te odnose fanatično uvjereni da su ti odnosi jedini ispravni. Oni to čine svakodnevno svojim ličnim društvenim i političkim angažmanom.

Čine to u slobodnom, demokratskom, građanskom društvu. Demoniziraju slobodu. Preziru progresivne pojedince. Preziru jednakost. Zazivaju hijerarhiju. Ironija u svemu tome je da to čine putem liberalne demokratije, otvoreno i slobodno, koristeći sva prava i slobode koje im ustav jedne moderne, demokratske, sekularne države omogućava i garantuje.

Zahvaljujući liberalnoj demokratiji oni mogu slobodno, aktivno, direktno raditi na njegovoj sistematskoj razgradnji i uspostavi ekskluzivnog, tradicionalnog, hijerarhijskog društva, feudalnog političkog i ekonomskog režima.