Lokalna samouprava

Pojam “lokalna samouprava” totalitarne i autoritarne stranke antidemokratske akcije sebi tumače kao autokratiju, tj. samovolju lokalnih partijskih načelnika opštine, a ne kao demokratski sistem koji provodi volju građana te opštine.

Načelnici koji su u službi partijskog kartela, stranačke korporacije, u službi krupnog kapitala i profita, u službi centralizovane partijske države (“po vertikali”) – nisu u službi lokalne zajednice, svojih sugrađana i demokratije. Možda ste primijetili kako je “vertikala” centralizovane partijske države odmah nakon izbora postala glavna tema i traje do danas, umjesto da to bude izborna krađa i kriza demokratije koja je njom ne samo izazvana, već potvrđena kao hronična.

Stavljati centralizovanu državu ispred demokratije je karakteristično za nacionaliste, jednako kao i nacionalni identitet i patriotizam koji su karakteristični i za nacional-konzervativce. Decentralizovana država i lokalna samouprava su izum revolucionarne građanske ljevice i iz nje ne bi valjalo protjerivati progresivne građane kao što je to slučaj ovih dana.

Izbori moraju biti demokratski i pružati priliku građanima da odluče kakvu politiku žele u jedinicama lokalne samouprave: da li žele biti subjekti i taoci centralizovane vlasti autoritarnih partija ili žele sami odlučivati o sebi.

Varanje na konceptu decentralizovane države i lokalne samouprave, zabušavanje u provođenju Aneksa 7, mira, pomirenja, reintegracije, demokratije i vladavine prava nije mali politički prekršaj. To nije samo udar na ustavni poredak ove države, to je udar na demokratiju kao ideju. To je udar i na povelje i deklaracije međunarodne zajednice i Evropske unije.

Iako je BiH ratificirala Evropsku povelju o lokalnoj samoupravi, lokalne partije je aktivno ignorišu, nipodaštavaju, kao i sve drugo što je BiH potpisala sa EU. To pravdaju patriotizmom! – kao što je to bio slučaj jučer u Opštini Centar kada ujedinjene snage desnice nisu htjele odpustiti građanima niti da se obrate na sjednici Opštinskog vijeća na kojoj je desnica odlučila o Parku Prof. Dr. Nijaza Durakovića (Hastahana).

Izgleda da liberalna demokratija, Evropski put i lokalna samouprava stoje u suprotnosti sa patriotizmom lokalnih nacionalista i nacional-konzervativaca. Oni očito da su patriote neke drugačije BiH u kojoj svoj lokal-patriotizam i stranačku autokratiju perverzno interpretiraju kao lokalnu samoupravu.

Piramidalna shema

Ako oni odbijaju priznati povelje, deklaracije i direktive Evropske unije i Ujedinjenih nacija na lokalnom nivou, onda je jedina demokratski i slobodarski ispravna stvar ne priznati njihovu autokratsku vlast, prestati biti “vladani”, tj. raskinuti društveni ugovor sa takvom zarobljenom i odmetnutom državom – i to na individualnom nivou.

Mi ne samo da smo pretrpili stampedo galopirajuće konzervativne revolucije, ne samo da je građansku kulturu zbrisao cunami folklora i etno-kulturne hegemonije nacionalnih ideoloških identiteta, već na političkoj sceni imamo razulareni reakcionarizam koji iz petnih žila nastoji vratiti ovo društvo u feudalne odnose i ponovo kreirati srednjovjekovnu patriomonijalnu državu, što je prilično antidemokratska i antigrađanska, pa čak i direktno antidržavna, tj. antiustavna aktivnost (ako uzmemo u obzir da su Međunarodne i Evropske povelje i deklaracije ugrađene i nadređene Ustavu BiH).

Ovdje nije riječ o dihotomiji građanskog i etničkog principa. Ovdje je na sceni sukob slobodnih i nezavisnih građana na jednoj i militantne partijske armije uhljeba na drugoj strani.

Svaki put kada samostalni proizvođači, samouposleni, “slobodni strijelci”, nadničari na ugovor traže svoja ljudska, građanska, radnička, korisnička ili autorska prava (prava, a ne privilegije) zaskoče ih budžetlije i uhljebi, lojalisti i patriote partijske parazitske države i ušutkaju prijetnjama, uvredama i psovkama. Naravno da se budžetlije i uhljebi bore za svaki fening nepravednog poreza i utjeranog duga, naravno da se bore za parazitsku partijsku državu jer znaju da bi bez nje skapali od gladi u prvom redu zato što nisu sposobni proizvesti novu vrijednost (niti imaju znanje, niti imaju umijeće, niti trgovačke veze da to urade).

Naravno da sve što im je preostalo jeste trubiti i tuliti o državi i patriotizmu, biti blizak vladarima, vlasteli, vladajućoj dinastiji, biti dio vladajuće elite, jer najdalje što mogu dobaciti jeste okupirati javni prostor, kao ratni ili izborni plijen, i naplaćivati ga, iznajmljivati ga. To je, ako se ne varam, osnova feudalnog društveno-ekonomskog sistema: iznajmljivati zemlju, prostor, slobodnim seljacima i kmetovima (warlord=landlord).

Ne radi se tu o inovatorima, inžinjerima, kreativcima, stvaraocima, autorima, populaciji koja stvara nove vrijednosti, koja je inovativna, koja vodi progres – kako tehnološki, tako i društveni – individuama koje su patentirale neke nove izume, koji se bave naučno-istraživačkim ili stvaralačkim radom, itd. Ne radi se o srednjoj klasi koja je zahvaljujući svom visokom obrazovanju i ekonomskom blagostanju nezavisna i slobodna da napravi informisan izbor. Ne radi se ni o radničkoj klasi i radničkim pravima, jer su u pitanju, da se tako izrazim, neradnici kojima je u zamjenu za glasove legalizovan parazitski status u formi privilegija. U pitanju je, na primjer, trideset i par hiljada “lažnih poljoprivrednika” koji ne proizvode ništa, a dobijaju podsticaj od države. Mnogi od njih su bliski partijama, a među njima ima i lidera nekih manjih partija. Cijenu te partijske državne piramide plaćaju oni na dnu. Oni koji nastoje preživjeti u “realnom sektoru” imajući za konkurenciju partijsku korporativnu državu-firmu i političke moćnike, konkurenciju protiv koje je nemoguće boriti se iz najmanje dva razloga:

1. Sve državne i privatne firme koje vode partijski ljudi imaju monopol na tržištu.
2. Sve državne i privatne firme koje vode partijski ljudi ne mogu propasti jer ih, za razliku od istinskih privatnih firmi, iz finansijske dubioze vadi partijska država.

Čitava partijska država je zapravo piramidalna Poncijeva prevara sa političkim liderom na vrhu i poreznim obveznicima na dnu, građanima koji na kraju skupo, svojom imovinom, plaćaju svoje učešće u sistemu prevare. Važno je napomenuti da to učešće nije dobrovoljno, već obligatorno.

“Stari poredak” (Ancien Régime) kao “nova normala” (New Normal)

Naravno da onda imamo “novu normalu”, a to je autokratija, vladavina oligarha, političke elite, jedne nove vlastele koja je iznad zakona, koja je svoje privilegije naslijedila.

Naravno da onda gubimo demokratiju, vladavinu zakona i da pravna država poprima obrise patrimonijalne države u kojoj su upravljačke pozicije i radna mjesta, jednako kao i partije (pa i sama država) nasljedne, kao neki ratni plijen okupiran i zarobljen u vojnoj kampanji, plijen koji se ostavlja potomcima u amanet.

Pošto taj poredak obuhvata čitavo društvo, u društvu se dešava raskol između slobodnih građana i njihove moderne, demokratske, sekularne, pravne države i građanskog društva slobodnih i jednakih na jednoj strani, dok su na drugoj strani sluge i kmetovi u tradicionalnom feudalnom braku sa vlastelom koje je blagoslovilo vlasteli odano sveštenstvo čineći tako njihovo tradicionalno hijerarhijsko društvo. Ovo potonje je taj “Stari poredak”, taj “status quo ante”, pređašnje stanje, vlasti i vlastele i njihovih sluga i kmetova koje je smrtni neprijatelj građanske slobode pojedinca i građanskog društva.

No taj raskol, iako na sceni, iako evidentan, iako aktuelan, u Bosni i Hercegovini, a čini mi se i regiji, uopšte nije “medijski propraćen”, da se tako izrazim. Mediji su mnoge znakove društvenih promijena proteklu deceniju i više jednostavno protraćili (umjesto propratili) koristeći se dnevnopolitičkim manirom, ne analizirajući dublje, ne stavljajući određene događaje i pojave u perspektivu, u kontekst, tako da ne možemo pratiti progres iliti razvoj čitave društvene tranzicije i situacije.

Dokaz da mediji ne prate savremena zbivanja je i to što ovo društvo i dalje čuči u devedesetima. Glavna medijska izvješća su iz sjećanja (a sjećanja su podložna mutaciji i često ovisna o političkoj situaciji). To, minder-novinarstvo je presporo i prekonzervativno za dinamike savremenog svijeta u kojemu kao autsajderi žive progresivni i liberalni građani i građanke BiH (prije nego odluče da se odsele). Vijesti iz stvarnog života i realnog sektora su supersonične za usporeni retrogradni intelekt konzervativne desnice i dolaze im kao neki bljeskovi iz budućnosti, drugog univerzuma. (Klimatske promjene tretiraju kao kuriozitet.)

Najgore od svega jeste to da raskol u društvu i dalje nije postao političko pitanje jer se snage građanske ljevice, političke partije i nezavisni građani, ne snalaze u novom političkom i istorijskom momentu. Ili se plaše ili jednostavno nemaju intelektualni kapacitet da ga definišu i na pravi način politički usmjere i iskoriste. Jednako su konzervativni i prespori da uprate promjene. Možda su partijski pojedinci brifirani, ali se čini da definitivno teorijski nisu potkovani, tj. apdejtovani u vezi novih teorija i novih trendova internacionalne ljevice.

Građanska ljevica se “poklopila ušima” i pokrila po glavi, a građani napuštaju lađu. Svi koji se pobune završavaju na nezvaničnim “crnim listama”, ostaju bez posla, karijera, budućnosti. Samo poslušnici režima preživljavaju. Ljevičari su izloženi napadima najnižeg nivoa na koji se i sami, najčešće osamljeni i napušteni, u samoodbrani spuštaju. Žrtve su žestokog ultradesničarskog mobinga i nimalo zaštićeni – ni od političkih partija, a ni od same pravne države koja je pala u ruke dominantne desnice.

Zapostavljajući političku filozofiju i političku teoriju, “driblingom na male golove”, politikanstvom, dnevnom politikom, koristeći iste manire kao i desnica, baveći se i sama temama koje su bliže desnici, građanska ljevica gubi korak i argumente.

Preostali mediji koje bi htjeli smatrati ljevičarskim su na razini skandala, dnevne politike i žute štampe. Neki se bore protiv korupcije, što je za pohvalu, ali nema istinski ljevičarskih tekstova i promišljanja da bi nove generacije uopšte znale šta znači građanska slobodarska ljevica, da bi se intelektualno izdigli iznad nacionalističke i neoliberalne žabokrečine. Nikog ne interesuje ljevica. Smatraju je prevaziđenom. Uz to tvrde da je tako “i u svijetu”, što je jedan od pokazatelja provincijalizma i izolacije.

Nema umjetničke produkcije. Nema čak ni karikatura. Ljevičari pišu knjige o srednjovjekovnim monarsima, bave se zastavom, poroznim granicama, takmiče u patriotizmu sa nacionalistima.

Ako izuzmemo časne izuzetke domaće umjetničke scene, festivali mlate ovdašnje ultradesne gloginje uglavnom stranim autorima, nesposobni ili neodlučni da od rijetkih domaćih naprave bilo kakve uzore.

Avet slobode u opticaju

Zato se moramo danonoćno boriti za svoju slobodu: individualnu građansku slobodu. Moramo konstantno voditi revoluciju – individualnu građansku revoluciju u svakom trenutku, na svakim koraku, na javnom mjestu, privatno, svim političkim i civilnim sredstvima.

Bez obzira na to koliko smo ucijenjeni, koliko su nas ubijedili da je naša borba uzaludna, bez obzira na to koliko nam prijete – mi smo još uvijek slobodni ljudi. Barem na papiru. Zapravo, što je najvažnije: na papiru. I to ne treba zaboraviti.

No, ta naša sloboda, ta naša prava, ostaće “mrtvo slovo” ako ga mi sami ne oživimo i ne stavimo u opticaj u našoj svakodnevnici, u pravnoj državi.

Današnja vlastela se toga i plaši. Plaše se aveti ugušenih prava, slobode i demokratije. Plaše se da to “mrtvo slovo” ne oživi, da ne uskrsne. Zato i zanemaruju sve te povelje i deklaracije, sklanjaju iz javnog diskursa sve te međunarodne i evropske direktive, sve te regulative, da ih ne bi počeli čitati, razumijevati i provoditi u praksi. (Čak su i original Dejtonskog mirovnog sporazuma negdje “zagubili”.)

Sve to što su potpisali sa međunarodnim faktorima – ne predočavaju nam svakodnevno kao što to čine sa domaćim političkim folklorom koji se pretvara u svojevrsnu dnevnopolitičku mantru. Ne žele osvježiti stranicu istorije da građani ne bi pročitali šta je na dnevnom redu treće decenije novog milenijuma i, nedajbože, progledali očima svog vremena. Zato sve to i jeste “mrtvo slovo na papiru” koje nije nikada zaživjelo.

Doduše, ruku na srce, istina je da pričaju sve najljepše o njemu – baš kao što se o pokojniku sve najljepše priča.