EKOLOŠKI SLOBODARSKI POKRET 

(u daljem tekstu ESPo) nastao je na osnovama socijalne ekologije i slobodarskog municipalizma.

ESPo je stranka političke ljevice, koncipirana kao radikalna zelena slobodarska ljevica Bosne i Hercegovine otvorena za socijalni kapitalizam i usmjerena u generalnom pravcu udruživanja u jedinstveni politički subjekt u obliku federacije udruženja, grupa i organizacija ekološke i slobodarske ljevice Bosne i Hercegovine i regije u cilju održivog razvoja, zaštite i očuvanja životnog okoliša i društva od efekata etnonacional-socijalizma, partijske berze rada stranačke države-firme, od klijentelizma, od predatorskog kapitalizma i korupcije, od kompradorske elite u službi imperijalizma, neokolonijalne okupacije i eksploatacije prirodnih i društvenih resursa.

Društveno-političko djelovanje ESPo-a je usmjereno ka očuvanju društva i prirodnih resursa radikalnom okolišnom legislativom i beskompromisnim provođenjem Zelenih politika, širenjem informacija i populariziranjem ideja, podizanjem individualne i društvene svijesti o okolišu kroz nauku, umjetnost, kulturu i obrazovanje. 

Na tom putu računamo na pozitivni, kreativni i inovativni društveni i politički aktivizam članova, pristalica i simpatizera pokreta na društvenim mrežama, na političkoj i kulturnoj sceni, u lokalnoj zajednici.

Inspirisanjem, ohrabrivanjem i motivisanjem građana na aktivno učešće u donošenju odluka u lokalnoj zajednici, informisanjem i pozivanjem javnosti na učešće u kreiranju politika i zakona na višim nivoima zakonodavne vlasti, uloga ESPo-a je da bude katalizator slobodarske, bazne i participativne demokratije, da u saradnji sa slobodnim i prosvijetljenim građankama i građanima oslobodi budućnost zajedničkih prostora od morbidnih okova zaostalosti i nazadnosti, od smrtonosnih toksičnih ideologija i zastarjelih tehnologija, od čvrstih fosilnih goriva, otrovnih i kancerogenih zagađivača, zavađivača i zavojevača.

Cilj ESPo-a je da okupi kritičnu masu odbačenih, zapostavljenih, marginaliziranih, diskriminiranih, stigmatiziranih, šikaniranih, pauperiziranih, ali ne i obeshrabrenih, malodušnih, apatičnih i defetističnih, već naprotiv: upornih, motivisanih, kreativnih, inovativnih, inteligentnih, obrazovanih, vještih, vrijednih, poletnih, odlučnih, prkosnih, prosvjetljenih, progresivnih, slobodoumnih, slobodoljubivih, miroljubivih i druželjubivih, a iznad svega slobodarski nastrojenih i ekološki osvještenih građanki i građana koji će proizvesti političku volju i snagu da osiguraju održivi razvoj naših prostora forsirajući održive tehnologije i obnovljive izvore energije. 

Cilj je reformisati nazadno, militantno, dominatorsko, hijerarhijsko, dezintegrisano društvo potlačenih, destruktivnih i autodestruktivnih, dezorijentisanih, zapostavljenih i zlostavljanih individua u jedno napredno, civilno, integrisano, zdravo i održivo društvo produktivnih, konstruktivnih, kreativnih i slobodnih individua.

Održivo društvo, pored toga što mora biti energetski efikasno, imati održivu industriju i održive tehnologije, prije svega mora biti humano, inkluzivno, otvoreno, slobodno, progresivno, pravedno, građansko, kosmopolitsko društvo znanja i jednakosti. 

Zelena politika ili ekopolitika, tj. politička ekologija je politička filozofija EKOLOŠKOG SLOBODARSKOG POKRETA. Ona zagovara razvoj ekološki održivog društva. Osnovni principi zelene politike, a time i ESPo, su:

• ekološka mudrost i održivost
• bazna i participativna demokratija
• socijalni kapitalizam
• nenasilje
• poštivanje različitosti.

ESPo propagira princip održivog razvoja Bosne i Hercegovine i regije koji podrazumijeva društvenu reformu, promjenu individualnih životnih stilova i navika i reorganizaciju životnih uslova. 

ESPo insistira na kapitalnim ulaganjima u održivi razvoj i zagovara formiranje ekosela, ekoopština i održivih gradova; zagovara reevaluaciju ekonomije usmjeravajući društvo ka održivoj poljoprivredi, permakulturi i zelenoj gradnji, insistirajući na održivoj arhitekturi, a naročito na nauci bez koje nema razvoja novih ekološki prihvatljivih tehnologija, tzv. zelene tehnologije i obnovljive energije. 

ESPo insistira na izvrsnom poslovnom ozračju otvoreno favorizujući ulaganja u ekološki prihvatljivu i održivu industriju, kako stranih, tako i domaćih investitora iz zemlje i dijaspore.

Bazna (Grassroots) demokratija podrazumijeva da se proces odlučivanja unutar pokreta vodi na najnižim organizacijskim razinama što obezbjeđuje maksimalnu autonomiju lokalnih podružnica. 

To znači da su lokalne organizacije, ili “ESPo komune” autonomne, samoupravne, decentralizovane, uvezane sa ostalim ćelijama pokreta u neku vrstu “blockchain-a”. 

Participativna demokratija znači participaciju velikog broja građana u donošenju odluka. ESPo će djelovati u društvu istražujući mogućnosti neposredne i direktne participacije što većeg broja građana u odlučivanju. U tu svrhu će sa jedne strane graditi pouzdan mehanizam odlučivanja građana putem novih tehnologija (E-demokratija), dok će istovremeno djelovati kroz predstavničke institucije (izbori, skupštine, vlade) i na taj način osigurati provođenje odluka i volje građana. Participativna demokratija ne samo da povećava efikasnost društvenog upravljanja, već potiče razvoj individue i smanjuje osećaj otuđenosti od centara moći. 

ESPo mora usko sarađivati sa civilnim društvom, sa nevladinim organizacijama, udruženjima, asocijacijama, klubovima, tražiti načine da se direktno uključe u kreiranje politika, u procese odlučivanja, ali i upravljanja javnim preduzećima i institucijama. Uspostavljanjem mehanizama participativne demokratije ne samo da se bori protiv političke apatije koja direktno ugrožava demokratiju, već se bori se za slobodu, tj. za praktičnu upotrebu, primjenu slobode kao “vlasti nad samima sobom”. 

Formalni pojam slobode nije dovoljan. Moderna država nikad nije nezavisni i nepristrasni autoritet kako to glasi na njenom uputstvu za upotrebu.

Uz navedene principe političke ekologije, ESPo naročito njeguje i insistira na radničkim, korisničkim i ljudskim pravima, na građanskim slobodama, tj. vrijednostima kao što su:

• sloboda mišljenja i izražavanja
• sloboda kretanja
• građanski neposluh i neslaganje
• “commons”

Sloboda mišljenja i izražavanja je elementarna ljudska sloboda. Uz slobodu kretanja čini najvažniju odliku slobodnog, naprednog i razvijenog društva. Sloboda mišljenja i izražavanja, kao i sloboda kretanja, ne smiju biti direktno ili indirektno ugroženi i dovedeni u pitanje od strane vlasti. Vlast mora obezbjediti ove ustavom zagarantovane slobode na čitavoj teritoriji.

Građanski neposluh i neslaganje je legitiman način na koji građani mogu dovesti u pitanje, ili u red, vlast koja ne radi svoj posao i ne ispunjava ustavne dužnosti i obaveze za novac poreznih obveznika. 

“Commons” su kulturni i prirodni resursi koji pripadaju svim članovima društva, uključujući prirodne materijale kao što su vazduh, voda i naseljiva zemlja. Ovi resursi se smatraju zajedničkim i ne mogu biti privatno vlasništvo. 

“Commons-om” se mogu smatrati i prirodni resursi kojima grupe ljudi (zajednice, korisnici) upravljaju za individualnu i kolektivnu dobrobit. Funkcionisanje mehanizma upravljanja u takvim zajednicama obično podrazumijeva postojanje raznih neformalnih društvenih normi i vrijednosti (društvene prakse: navike i načini obavljanja stvari koje su utemeljene u društvu i koje prakticiraju svi njeni stanovnici na isti način). 

“Commons” može takođe biti definisan kao društvena praksa upravljanja resursom ne od strane tržišta, niti od strane države, već od strane zajednice korisnika koji samoupravljaju resursom kroz institucije koje sami kreiraju (kao što bi to mogao npr. biti uzgoj medicinskog kanabisa u zadrugama udruženja oboljelih, na državnoj zemlji, a za potrebe članova).

ESPo smatra da je od kritične važnosti uspostavljanje institucije “commons-a” kako na lokalnom, tako i na međunarodnom planu. “Commons” u širem smislu označava nešto što nije ni “društvena svojina”, a ni “državna svojina”. Ne može pripadati fizičkom ili pravnom licu, predstavlja zajedničko dobro koje ne pripada ni državama i njihovim građanima, već čitavom čovječanstvu. U ovu kategoriju spadaju mora, okeani, slivovi rijeka, kišne šume, vazduh, sjeme biljaka, prirodni lijekovi, itd. 

ESPo je demokratski, slobodarski i ekološki. 

ESPo zastupa mir, pomirenje, reintegraciju društva, ljubav, slobodu i nenasilje. 

ESPo se bori protiv apatije, defetizma, malodušnosti, depresije i siromaštva borbom protiv nerada, neznanja, predrasuda i diskriminacije. 

ESPo zastupa znanje, kreativnost, inventivnost, vječnu mladost avanturističkog i naučnoistraživačkog duha, izazove, nauku i umjetnost svakog novog vremena.  

ESPo je antifašistički, antimilitaristički, antiratni, antiautoritarni, antidespotski, antidogmatski, antiimperijalistički.  

ESPo je protivnik predatorskog kapitalizma i neokolonijalne eksploatacije prirodnih i ljudskih resursa svih, a naročito nerazvijenih zemalja. 

ESPo je “secesionistički” pokret u smislu raskida sa postojećim i pogubnim retrogradnim višedecenijskim društvenim, političkim i ekonomskim praksama i principima. 

ESPo je “strato-separatistički” pokret u smislu kulturnog, intelektualnog i ideološkog “odmetništva”, odcjepljenja i izdizanja iznad mediokritetskog, malograđanskog, materijalističkog, provincijskog, kako kmetskog i služanskog mentaliteta – tako i dominatorske kulture hijerarhijskog društva u dubokoj moralnoj krizi, iznad sveukupne političke i ideološke žabokrečine kriminala i profiterstva.

ESPo je pokret za samoočuvanje, pokret za opstanak individue, individualne slobode i prava, organizovani “zbijeg” miroljubivih, razumnih, progresivnih, kreativnih, vrijednih, slobodarskih, slobodoljubivih, slobodoumnih, prosvjetljenih i ekološko osvještenih civila, pojedinaca, punoljetnih građanki i građana.

ESPo je pokret političke samozaštite građana od terora kriptofašizma, klerofašizma, etnonacional-socijalizma, političkog tribalizma i etnonacionalnog kolektivizma, od patokratije, partokratije, autokratije i etnokratije, od kulturne i vjerske hegemonije, od političkog, psihičkog i fizičkog nasilja, od ekonomskog nasilja nepotizma i korupcije, od mobinga i diskriminacije, od zamorne psihologije mahale i filozofije palanke. 

Imajući u vidu da prirodnih resursa i bogatstva ima dovoljno za sve, ESPo drži da ljudska sloboda i pristojan život nisu nedostižni ideali, već neotuđivo i elementarno pravo. Polazeći od toga da je proces otuđenja preduslov za uspostavljanje dominacije (otuđiti,zavaditi – pa zavladati), proces pomirenja, tj. kulturno-zabavni program međusobnog druženja i upoznavanja su naročito važna politička aktivnost ESPo.